Làm sao chọn một chiếc cưa phù hợp?

Có nhiều loại cưa khác nhau, nên thật khó xác định dùng loại cưa nào là tốt nhất trừ khi bạn đã từng xem tất cả chúng hoạt động rồi. Giờ chúng tôi sẽ đưa cho bạn một chỉ dẫn khái quát về các loại cưa và lưỡi cưa phổ biến hiện nay, và chúng được thiết kế cho các ứng dụng nào.

Không bao giờ chỉ có một cách duy nhất – dù là một cách đúng đắn duy nhất – để hoàn thành bất kỳ một công việc nào. Ví dụ, cưa bàn và cưa đĩa đều có thể được dùng để tạo ra các vết cắt như nhau, nhưng bạn sẽ thấy mình sử dụng một loại cưa nào đó dễ dàng hơn loại kia. Chi phí và tính linh động của công cụ cũng là yếu tố để bạn chọn loại cưa phù hợp. Các loại cưa được thảo luận ở đây gồm:

-          Cưa tay:
o   Cưa ngang (crosscut saw)
o   Cưa rip (rip saw)
o   Cưa tay hình cung – cưa chữ P (coping saw)
o   Cưa hình cung – cưa chữ D (bow saw)
o   Cưa hậu (back saw)
o   Cưa góc (miter saw)
o   Cưa kim loại / cưa ống (hack saw)
o   Cưa lỗ khóa (key-hole saw)

-          Cưa điện:
o   Cưa đĩa (circular saw)
o   Cưa bàn (table saw)
o   Cưa góc (miter saw)
o   Cưa xoi (jigsaw)
o   Cưa thụt (reciprocating saw)
o   Cưa tròn (scroll saw)
o   Cưa gạch (tile saw)
o   Cưa băng chuyền (band saw)
o   Cưa xích (chain saw)

Cưa xăng cũng tương tự với cưa điện, chủ yếu dùng cho cưa xích cỡ lớn, nên sẽ không nói chi tiết ở phần phân loại.

Trước khi sử dụng bất kỳ loại cưa nào, hãy chú ý mỗi loại đều có thủ tục vận hành an toàn riêng của nó. Nếu bạn chọn đúng loại cưa mình cần, khi thao tác bạn sẽ thấy thoải mái với vận hành và những hạn chế của nó.

Chọn đúng loại cưa cho công việc bạn cần phụ thuộc vào một số yếu tố: vật liệu cần cắt/xẻ, độ chính xác khi cắt ở mức nào, bạn cần cắt thẳng hay cắt cong, bạn muốn hoàn thành công việc nhanh hay chậm. 

1. Các loại cưa tay (handsaw)


Cưa ngang (crosscut saw) – loại ngắn hơn còn gọi là cưa hộp (box saw), là loại cưa mà hầu hết mọi người sẽ nghĩ tới khi nói về cưa tay. Mục đích chính của nó là xẻ gỗ theo thớ. Cưa xẻ gỗ hay cưa rip (rip saw) trông cũng tương tự nhưng có răng cưa lớn hơn và dùng để cắt cả thớ gỗ (xẻ theo độ rộng tấm gỗ).
Cưa ngang (crosscut saw)

Cưa rip (Rip saw)
 
 Cưa tay hình cung (coping saw) có hình chữ “P” để cắt các hình tròn hay các hình dạng bất thường trên gỗ. Lưỡi của nó rất mỏng và hẹp, vì thế nó sẽ không làm hỏng thớ gỗ khi cắt một hình cong. Cưa tay hình cung thường dùng để cắt các đồ bằng gỗ cho khớp với góc phòng. Với khung của loại cưa này, vết cắt không thể rộng quá 6 inch (khoảng 15cm) tính từ cạnh tấm gỗ.
Cưa tay hình cung chữ P (coping saw)

Nếu bạn cần cắt thẳng và chính xác (chẳng hạn tạo các khớp nối bằng gỗ chẳng hạn), hay dùng một chiếc cưa hậu (back saw) hoặc cưa góc (miter saw). Cưa hậu có thêm một miếng giằng kim loại ở trên sống lưng lưỡi cưa để giữ cho lưỡi đi thẳng. Cưa này thường dùng kèm với một gá hay hộp mộng để hướng lưỡi cưa khi cắt góc, chẳng hạn khi tạo khung ảnh (góc 45 độ).

Cưa hậu (back saw)

 Cưa góc dùng tay (miter saw)

Cưa kim loại (hack saw) có răng nhỏ nên không cắt được vật liệu có phoi bào lớn. Chúng đặc biệt hữu ích khi cắt các vật liệu cứng như kim loại hay ống. Lưỡi hẹp của cưa kim loại được giữ căng bởi một khung kim loại có tay cầm vuông góc với lưỡi cưa.
Cưa kim loại (hack saw)

Nếu chỉ cần cắt thô sơ và nhanh chóng (tỉa cây, cắt cành gãy…), một cái cưa hình cung (bow saw) là sự lựa chọn tuyệt vời. Răng cưa lớn của cái cưa có hình chữ D này sẽ nhanh chóng cắt qua gỗ, nhưng không cắt chính xác được.
 
Cưa hình cung chữ D (bow saw)

Cưa lỗ khóa (key-hole saw) dùng để cưa các lỗ nhỏ hoặc các đường cong nhỏ trong gỗ. Ban đầu nó dùng để cắt các lỗ nhỏ ở cánh cửa rồi lắp khóa kim loại vào. Ngày nay, người ta thường sử dụng  nó để cắt các lỗ cho tủ điện trên tường.
Cưa lỗ khóa (key-hole saw)


2. Các loại cưa điện (power saw): chạy điện (có dây) hoặc dùng pin (không dây)


Cưa đĩa (circular saw) có lưỡi cưa hình tròn chạy mô tơ điện. Nó có thể lắp nhiều loại lưỡi cưa, tùy theo mục đích cắt, để cắt ngang hoặc xẻ gỗ.
Cưa đĩa (circular saw)

Nếu bạn tìm một phiên bản chạy điện của cưa tay hình cung chữ P (coping saw) để tạo các vết cắt không phải là đường thằng, hãy chọn một chiếc cưa xoi (jig saw) hay còn gọi là cưa lọng (saber saw). Cưa này đặt trên một chân đế kim loại phẳng và có lưỡi nhỏ, hẹp có thể di chuyển lên xuống nhanh chóng để cắt xuyên qua lớp gỗ. Bạn cũng có thể tìm các lưỡi cưa được chế tạo đặc biệt cho các vật liệu khác. Đặt chân đế của cưa xoi lên trên bề mặt vật liệu cần cắt, rồi giữ lưỡi cưa vuông góc. Vì cưa xoi không có khung như cưa tay hình cung chữ P, vết cắt có thể cách xa cạnh của tấm gỗ.
Cưa xoi (jig saw)

Thao tác cắt của cưa thụt (reciprocating saw) cũng tương tự cưa xoi, nhưng cưa thụt có chân đế nhỏ hơn và nói chung mạnh hơn nhiều. Cưa này có thể cắt trong không gian rất chật hẹp và rất linh hoạt khi dùng trong xây thô, chẳng hạn như xây khung cho một ngôi nhà.

Cưa thụt (reciprocating saw)

Để cắt chính xác các đường cong nhỏ, người ta dùng cưa tròn (scroll saw) – gồm một bàn và một lưỡi cưa nhỏ. Cưa tròn dùng để cắt đồ chơi bằng gỗ, tạo các họa tiết trang trí cho giá sách hay hộc tủ, và các đồ có hình cong khác.
Cưa tròn (scroll saw)

Cưa bàn (table saw) dùng để cắt các đường thẳng và cắt góc cho các đồ gỗ. Có nhiều loại lưỡi cưa đa năng có sẵn trên thị trường. Bạn cũng có thể mua các lưỡi cưa đặc biệt được thiết kế để cắt rip hay cắt ngang. Khi cắt dọc theo chiều dài tấm gỗ, dùng bộ rào chắn rip để giữ tấm gỗ ở một khoảng cách cố định so với lưỡi cưa bàn. Dùng gá hay hộp mộng để giữ tấm gỗ ở một góc nhất định hay vuông góc với lưỡi cưa. Lưỡi cưa cũng có thể chuyển sang chế độ cắt góc khi mảnh gỗ đặt dọc theo bàn. Hơn nữa, bạn có thể lắp thêm các lưỡi cưa bằng thạch cao (một dải lưỡi cưa dày) để cắt các rãnh rộng.
Cưa bàn (table saw)

Cưa góc (miter saw) có phiên bản chạy điện, cũng giống như cưa đĩa, được giữ bằng một đế và cánh tay kim loại. Lưỡi cưa có thể nghiêng và quay để cắt các góc hỗn hợp (cắt góc theo hai bề mặt của tấm gỗ) – đặc điểm rất hữu ích khi cắt đúc vương miện hay góc của các khung tranh phức tạp. Thay vì di chuyển tấm gỗ theo bàn dưới lưỡi cưa, nếu dùng cưa góc, tấm gỗ sẽ được giữ cố định, còn cưa sẽ di chuyển. Một loại cưa tương tự được thiết kế để cắt kim loại, gọi là cưa xắt (chop saw).
Cưa góc chạy điện (miter saw)

Cưa xắt (chop saw)


Thiết kế của cưa gạch (tile saw) cũng tương tự cưa bàn hay cưa góc, nhưng lưỡi được thiết kế riêng để cắt gạch, ngói, và dùng nước làm mát.


 
Cưa gạch (tile saw)

Răng cưa của cưa băng chuyền (band saw) được cắt thành một băng chuyền bằng kim loại quay từ hai bánh xe. Bạn có thể cắt rip hay cắt góc bằng cưa băng chuyền. Vì các băng chuyền thường hẹp hơn lưỡi cưa thông thường, bạn sẽ không bị lãng phí gỗ. Cưa băng chuyền đặc biệt hữu dụng khi phải cưa đi cưa lại đồ gỗ, ví dụ cắt một tấm gỗ 2x6m thành 2 tấm gỗ 1x6m.
 
Cưa băng chuyền (band saw)

Cưaxích (chain saw) có răng gắn với một xích hẹp làm chạy thanh kim loại có đầu tròn. Nó có thể lắp động cơ xăng hoặc mô tơ điện. Cưa xích tạo ra các vết cắt rộng và thô, vì thế nó chủ yếu dùng để hạ cây, chẻ củi và cắt tỉa các cành cây lớn. Vài loại cưa xích có kèm chỉ dẫn đặt biệt nên có thể hoạt động như máy nghiễn gỗ cỡ nhỏ.
 
Cưa xích (chain saw)

 

3. Nhà sản xuất cưa hàng đầu

Dựa trên các thông tin từ thị trường và các nguồn uy tín, Stihl (Đức) được xem là nhà sản xuất cưa xích (bao gồm cả cưa tay và cưa điện) lớn nhất thế giới hiện nay. Thành lập năm 1926, Stihl đã phát triển từ một nhà sản xuất nhỏ trở thành thương hiệu dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực cưa xích, nhờ vào chất lượng vượt trội, công nghệ tiên tiến và độ bền cao. Các sản phẩm của Stihl, đặc biệt là cưa xích chạy xăng, chạy điện và chạy pin, được ưa chuộng bởi cả người dùng chuyên nghiệp và cá nhân trên toàn thế giới.

Các thương hiệu lớn khác cũng đáng chú ý bao gồm:

  • Husqvarna (Thụy Điển): Nổi tiếng với cưa xích chất lượng cao, công nghệ tiết kiệm nhiên liệu và thiết kế thân thiện với môi trường. Husqvarna là đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Stihl, đặc biệt trong phân khúc chuyên nghiệp.
  • Makita (Nhật Bản): Được biết đến với các dòng cưa điện và cưa pin mạnh mẽ, bền bỉ, rất phổ biến trong ngành công nghiệp và tại Việt Nam.
  • Echo (Nhật Bản): Tập trung vào cưa xích chạy xăng với hiệu năng cao, được ưa chuộng bởi những người làm nghề chế biến gỗ.

Tại Việt Nam, không có nhà sản xuất nội địa nào nổi bật ở quy mô lớn trong lĩnh vực cưa tay và cưa điện. Thay vào đó, thị trường Việt Nam chủ yếu nhập khẩu và phân phối các sản phẩm từ các thương hiệu quốc tế như Stihl, Husqvarna, Makita, và Echo. Trong số này, Makita được đánh giá là một trong những thương hiệu phổ biến nhất tại Việt Nam nhờ vào độ bền, giá cả hợp lý và mạng lưới phân phối rộng khắp.

Ngoài ra, Điện Máy Phong Liên là một trong những nhà phân phối lớn nhất tại Việt Nam, cung cấp các dòng cưa xích từ các thương hiệu hàng đầu như Stihl, Echo, Makita, và Husqvarna. Họ được xem là đơn vị dẫn đầu về phân phối cưa xích chính hãng tại Việt Nam, đặc biệt với các sản phẩm nhập khẩu chất lượng cao.

Một số thương hiệu khác tại Việt Nam

  • Oshima (Nhật Bản): Các sản phẩm cưa xích của Oshima được đánh giá cao về độ bền và giá cả hợp lý, phù hợp với nhu cầu trong nước.
  • Hyundai (Hàn Quốc): Cung cấp cưa xích công suất lớn, được sản xuất theo công nghệ hiện đại, phù hợp cho cả gia đình và công nghiệp.
  • Các thương hiệu Trung Quốc: Một số dòng cưa xích giá rẻ từ Trung Quốc cũng đang chiếm lĩnh thị trường Việt Nam nhờ giá thành thấp, dù chất lượng không đồng đều.

4. Nguyên tắc chọn một chiếc cưa phù hợp

Để chọn một chiếc cưa phù hợp (bao gồm cưa tay, cưa xích chạy xăng, chạy điện hoặc chạy pin), bạn cần dựa trên một số nguyên tắc cơ bản để đảm bảo cưa đáp ứng đúng nhu cầu sử dụng, an toàn và hiệu quả. Dưới đây là các nguyên tắc quan trọng khi chọn cưa:

1. Xác định mục đích sử dụng

  • Loại công việc:
    • Cưa cây nhỏ, tỉa cành, làm vườn: Chọn cưa tay hoặc cưa xích chạy pin/điện nhẹ, công suất thấp (khoảng 350-1000W nếu là cưa điện, hoặc lưỡi cưa dài 25-35cm).
    • Cưa gỗ lớn, khai thác gỗ chuyên nghiệp: Cần cưa xích chạy xăng mạnh mẽ (công suất 2-5 mã lực, lưỡi cưa 40-60cm) hoặc cưa điện công suất cao (trên 2000W).
    • Công việc đa năng: Cưa chạy pin hoặc cưa xích chạy xăng tầm trung (lưỡi 35-45cm) là lựa chọn linh hoạt.
  • Tần suất sử dụng:
    • Sử dụng thỉnh thoảng (vài lần/tháng): Chọn cưa giá rẻ hoặc trung bình, như Makita hoặc Oshima.
    • Sử dụng thường xuyên/chuyên nghiệp: Ưu tiên các thương hiệu cao cấp như Stihl, Husqvarna với độ bền cao.

2. Xem xét loại cưa

  • Cưa tay:
    • Ưu điểm: Giá rẻ, dễ sử dụng, không cần nhiên liệu hay điện, phù hợp cho công việc nhỏ như tỉa cành, cưa gỗ nhỏ.
    • Nhược điểm: Tốn sức, không phù hợp cho khối lượng công việc lớn.
    • Lựa chọn: Chọn lưỡi cưa sắc, thép không gỉ, tay cầm thoải mái.
  • Cưa xích chạy xăng:
    • Ưu điểm: Công suất mạnh, linh hoạt, không phụ thuộc nguồn điện, phù hợp cho công việc nặng ở nơi xa.
    • Nhược điểm: Ồn, nặng, cần bảo trì thường xuyên, xả khí thải.
    • Lựa chọn: Stihl MS 250, Husqvarna 450 là các model phổ biến.
  • Cưa xích chạy điện:
    • Ưu điểm: Nhẹ, ít ồn, không xả khí thải, dễ bảo trì, phù hợp cho khu dân cư.
    • Nhược điểm: Phụ thuộc nguồn điện, dây điện gây bất tiện.
    • Lựa chọn: Makita UC4041A hoặc Bosch AKE 40S.
  • Cưa xích chạy pin:
    • Ưu điểm: Linh hoạt, không dây, thân thiện môi trường, phù hợp cho công việc nhẹ đến trung bình.
    • Nhược điểm: Thời gian sử dụng giới hạn bởi pin, giá cao hơn.
    • Lựa chọn: DeWalt DCM565 hoặc Stihl MSA 120 C-B.

3. Chú ý thông số kỹ thuật

  • Công suất:
    • Cưa điện: 1000-2500W, tùy theo nhu cầu.
    • Cưa xăng: 1.5-5 mã lực (HP) hoặc 30-60cc.
    • Cưa pin: Điện áp pin 18V-40V, phù hợp cho công việc nhẹ đến trung bình.
  • Chiều dài lưỡi cưa:
    • 25-35cm: Tỉa cành, cưa cây nhỏ.
    • 40-60cm: Cưa gỗ lớn, khai thác gỗ.
    • Chọn lưỡi phù hợp với kích thước gỗ và công việc.
  • Trọng lượng:
    • Nhẹ (3-5kg): Dễ thao tác, phù hợp cho người mới.
    • Nặng (5-8kg): Phù hợp cho công việc chuyên nghiệp, nhưng cần người có kinh nghiệm.
  • Tính năng bổ sung:
    • Hệ thống chống rung (AVS): Giảm mệt mỏi khi sử dụng lâu.
    • Phanh xích: Tăng an toàn, dừng lưỡi cưa ngay khi gặp sự cố.
    • Căng xích không cần dụng cụ: Thuận tiện khi điều chỉnh xích.

4. Đảm bảo an toàn

  • Tính năng an toàn:
    • Chọn cưa có phanh xích, khóa an toàn, tay cầm chống trượt.
    • Ưu tiên các model có hệ thống bảo vệ chống giật ngược (kickback).
  • Trang bị bảo hộ:
    • Khi sử dụng cưa xích, cần trang bị găng tay chống cắt, kính bảo hộ, mũ bảo hộ, giày chống trượt và quần áo bảo hộ.
  • Đào tạo sử dụng:
    • Nếu là người mới, hãy chọn cưa dễ vận hành và tìm hiểu kỹ cách sử dụng an toàn.

5. Ngân sách

  • Giá cả:
    • Cưa tay: 100.000-500.000 VNĐ.
    • Cưa điện/pin giá rẻ: 1-3 triệu VNĐ (Oshima, Hyundai).
    • Cưa xích tầm trung: 3-7 triệu VNĐ (Makita, Stihl).
    • Cưa xích chuyên nghiệp: 7-15 triệu VNĐ (Husqvarna, Stihl).
  • Chi phí bảo trì:
    • Cưa xăng cần thay dầu, lọc gió, bugi định kỳ.
    • Cưa pin cần đầu tư thêm pin và sạc nếu sử dụng lâu dài.

6. Thương hiệu và nguồn gốc

  • Thương hiệu uy tín: Stihl, Husqvarna, Makita, Echo, DeWalt là những thương hiệu đáng tin cậy với chất lượng đã được kiểm chứng.
  • Nguồn gốc rõ ràng: Mua tại các nhà phân phối uy tín như Điện Máy Phong Liên, Điện Máy Lucky hoặc các cửa hàng chính hãng để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng.
  • Bảo hành: Chọn sản phẩm có bảo hành từ 6 tháng đến 2 năm để đảm bảo hỗ trợ sau mua.

7. Điều kiện làm việc

  • Môi trường:
    • Khu dân cư: Chọn cưa điện hoặc cưa pin để giảm tiếng ồn.
    • Rừng, khu vực xa: Cưa xăng là lựa chọn tối ưu.
  • Tính di động:
    • Cưa pin hoặc cưa xăng phù hợp nếu cần di chuyển nhiều.
    • Cưa điện cần ổ cắm hoặc dây nối dài, hạn chế di động.

8. Đánh giá từ người dùng

          Kiểm tra đánh giá từ người dùng trên các trang thương mại điện tử (Shopee, Lazada) hoặc diễn đàn để biết ưu, nhược điểm của model cụ thể.

Ví dụ: Cưa xích chạy điện Makita UC4041A (bán trên Shopee với giá ~3.500.000 VNĐ)  được đánh giá cao về độ bền và dễ sử dụng, nhưng dây điện có thể bất tiện khi làm việc xa.

Gợi ý cụ thể: 

Cưa tay: Chọn cưa tay Stanley hoặc Fiskars hoặc Deagun (lưỡi sắc, giá 200.000-500.000 VNĐ). 

Cưa điện: Makita UC4041A (giá ~3.5 triệu VNĐ, lưỡi 40cm, phù hợp làm vườn).

Cưa pin: DeWalt DCM565 (giá ~5 triệu VNĐ, gọn nhẹ, lưỡi 30cm).  
Cưa xăng: Stihl MS 180 (giá ~6-7 triệu VNĐ, lưỡi 35cm, đa năng) hoặc Husqvarna 445 (giá ~10 triệu VNĐ, chuyên nghiệp).

Lưu ý cuối cùng:
Thử trước khi mua: Nếu có thể, hãy thử cưa tại cửa hàng để cảm nhận độ nặng, độ rung và sự thoải mái khi cầm.
Đọc kỹ hướng dẫn: Hiểu rõ cách sử dụng, bảo trì và an toàn trước khi vận hành.