Rìu là một công cụ được sử dụng từ hàng ngàn năm để chặt, chẻ gỗ, khai thác gỗ, hoặc làm vũ khí. Cấu trúc cơ bản gồm một lưỡi rìu (thường bằng kim loại) gắn vào cán (gỗ, nhựa, hoặc sợi thủy tinh). Rìu hoạt động như một máy cơ đơn giản, sử dụng nguyên lý mặt phẳng nghiêng để tập trung lực, giúp lưỡi rìu cắt sâu vào vật liệu.
Tại sao gọi là "búa rìu"?
Thuật ngữ "búa rìu" phổ biến vì nhiều loại rìu hiện đại được thiết kế đa năng, với một đầu là lưỡi rìu để chặt và đầu kia phẳng để đóng đinh hoặc đập như búa. Sự kết hợp này làm tăng tính linh hoạt, nên người ta thường gọi chung là "búa rìu" để chỉ công cụ có cả hai chức năng.
Các loại rìu
Dưới đây là các loại rìu phổ biến, ứng dụng và ưu/nhược điểm:
| Loại rìu | Ứng dụng | Ưu điểm | Nhược điểm |
|---|---|---|---|
| Rìu chặt cây (Felling Axe) | Đốn cây, khai thác gỗ. | Lưỡi sắc, cán dài tạo lực mạnh; phù hợp với cây lớn. | Cần không gian rộng; nặng, khó thao tác trong không gian hẹp. |
| Rìu chẻ củi (Splitting Axe) | Chẻ gỗ làm củi. | Lưỡi dày, hình nêm giúp tách gỗ dễ dàng; lực tập trung cao. | Ít hiệu quả với gỗ tươi hoặc chặt cây sống. |
| Rìu đa năng (Camping/Hatchet) | Cắm trại, đi rừng, chặt cây nhỏ, đóng đinh, thoát hiểm. | Nhỏ gọn, tích hợp nhiều chức năng (cưa, dao, búa); dễ mang theo. | Lực yếu hơn rìu lớn; không phù hợp với gỗ lớn hoặc công việc nặng. |
| Rìu chiến (Battle Axe) | Vũ khí thời cổ, nay chủ yếu dùng trong tái hiện lịch sử hoặc sưu tầm. | Sát thương lớn, thiết kế cân đối. | Không phù hợp cho lao động; nặng và nguy hiểm. |
| Rìu ném (Throwing Axe) | Thể thao, giải trí (ném rìu vào mục tiêu gỗ). | Cân bằng tốt, dễ xoay khi ném. | Chỉ dùng cho mục đích cụ thể; không đa năng. |
| Rìu thợ mộc (Carpenter’s Axe) | Chạm khắc, tạo hình gỗ. | Lưỡi mỏng, cong, kiểm soát chính xác. | Không phù hợp cho chẻ hoặc chặt mạnh. |
| Rìu cứu hỏa (Fireman’s Axe) | Phá cửa, cứu hộ trong cháy nổ. | Lưỡi bền, cán chắc, tích hợp công cụ phá (như búa hoặc đòn bẩy). | Nặng, khó sử dụng cho công việc thông thường. |
Lưu ý chung:
- Ưu điểm rìu: Đơn giản, bền bỉ, đa năng, không cần nhiên liệu như cưa máy.
- Nhược điểm rìu: Yêu cầu sức người, hiệu suất thấp hơn máy móc hiện đại; cần bảo trì lưỡi và cán.
Nhà sản xuất rìu lớn
- Thế giới:
- Gransfors Bruks (Thụy Điển): Nổi tiếng với rìu thủ công chất lượng cao, được thợ rèn lành nghề chế tạo, tập trung vào lâm nghiệp và cắm trại.
- Wetterlings Ax Works (Thụy Điển): Một trong những nhà sản xuất lâu đời nhất (từ 1880), sản xuất rìu truyền thống với độ bền cao.
- Trùng Khánh Homar Technology Co., Ltd. (Trung Quốc): Nhà cung cấp lớn về số lượng, sản xuất rìu và dụng cụ cầm tay xuất khẩu sang hơn 80 quốc gia.
- Không có thông tin rõ ràng về một nhà sản xuất duy nhất lớn nhất toàn cầu, nhưng Thụy Điển dẫn đầu về chất lượng, còn Trung Quốc vượt trội về sản lượng.
- Việt Nam:
- Không có thông tin cụ thể về nhà sản xuất rìu lớn nhất tại Việt Nam. Các sản phẩm rìu ở Việt Nam chủ yếu được nhập khẩu từ Trung Quốc (như INGCO, Tolsen) hoặc sản xuất thủ công tại các làng nghề rèn như Đa Sỹ (Hà Nội). Một số cơ sở như CPT Group cung cấp rìu cán gỗ giá rẻ, sản xuất trong nước, nhưng quy mô nhỏ.
- Rìu tại Việt Nam thường được phân phối qua các đại lý như Trung tâm thiết bị, Siêu thị thiết bị, hoặc Fact-Depot, thay vì sản xuất tập trung quy mô lớn.
Liệu Rìu có còn sử dụng trong tương lai?
Có, rìu vẫn sẽ được sử dụng trong tương lai, nhưng phạm vi ứng dụng có thể thu hẹp:- Lý do tiếp tục sử dụng:
- Đơn giản, bền bỉ: Rìu không phụ thuộc vào nhiên liệu hay điện, phù hợp cho vùng sâu, vùng xa, hoặc tình huống khẩn cấp.
- Hoạt động ngoài trời: Cắm trại, đi rừng, và thể thao ném rìu ngày càng phổ biến, thúc đẩy nhu cầu rìu đa năng.
- Văn hóa và nghi lễ: Ở một số dân tộc (như M’nông, Giẻ Triêng), rìu vẫn mang ý nghĩa văn hóa, tâm linh, và được sử dụng trong lễ hội.
- Thoát hiểm: Rìu đa năng với tính năng phá kính, cắt dây an toàn vẫn hữu ích trong xe hơi hoặc cứu hộ.
- Hạn chế:
- Máy móc hiện đại (cưa điện, máy chẻ củi) đang thay thế rìu trong công nghiệp và nông nghiệp quy mô lớn.
- Trong tương lai, rìu có thể chủ yếu phục vụ mục đích cá nhân, giải trí, hoặc văn hóa hơn là sản xuất.
- Xu hướng: Rìu sẽ phát triển với thiết kế hiện đại (nhẹ hơn, tích hợp nhiều chức năng) và vật liệu mới (sợi carbon, thép không gỉ cao cấp).
Mua rìu ở đâu?
- Cửa hàng trực tuyến:
- Fact-Depot (fact-depot.com): Cung cấp rìu chính hãng từ Tolsen, Total Tool, Asaki, giao hàng nhanh, bảo hành.
- Siêu thị thiết bị (sieuthithietbi.com): Bán rìu đa năng, rìu cán gỗ, giá rẻ, hỗ trợ tư vấn qua hotline 0968 01 01 01.
- FanFan (fanfan.vn): Chuyên rìu dã ngoại, cắm trại từ các thương hiệu như Gerber Gear, Coghlans.
- Tiki, Lazada, Shopee: Nhiều loại rìu từ giá rẻ (100.000–300.000 VND) đến cao cấp (1–2 triệu VND), nhập khẩu từ Trung Quốc, Mỹ, hoặc Thụy Điển.
- Cửa hàng offline:
- Hà Nội:
- CPT Group (0985566694): Cung cấp rìu cán gỗ giá rẻ, có sẵn số lượng lớn, giao miễn phí nội thành với đơn hàng trên 900.000 VND.
- Chợ Đồng Xuân, Ninh Hiệp: Bán rìu nhập khẩu Trung Quốc, giá sỉ theo ri.
- Làng nghề rèn Đa Sỹ (Hoài Đức): Mua rìu thủ công, chất lượng cao, giá từ 200.000–500.000 VND.
- TP.HCM:
- Trung tâm thiết bị (trungtamthietbi.com, hotline 028 3600 3600): Bán rìu nhập khẩu và nội địa, đa dạng mẫu mã.
- Chợ Tân Bình, chợ Bình Tây: Rìu giá rẻ, chủ yếu từ Trung Quốc.
- Đà Nẵng, các tỉnh khác: Một số cửa hàng dụng cụ như Công Cụ Tốt (congcutot.vn) có giao hàng toàn quốc, hỗ trợ vận chuyển miễn phí tùy đơn hàng.
- Hà Nội:
- Lưu ý khi mua:
- Kiểm tra chất liệu (thép không gỉ, cán chắc chắn), độ sắc của lưỡi, và độ gắn kết giữa đầu rìu và cán.
- Chọn thương hiệu uy tín (INGCO, Gerber, Tolsen) để đảm bảo an toàn và bền bỉ.
- Nếu mua online, đọc kỹ đánh giá và chính sách đổi trả.
Tóm lại, Rìu là công cụ lâu đời, đa năng, được gọi là "búa rìu" do tích hợp chức năng búa. Các loại rìu như chặt cây, chẻ củi, đa năng, hoặc ném phục vụ nhiều mục đích, nhưng bị hạn chế bởi sức người và máy móc thay thế. Thụy Điển và Trung Quốc dẫn đầu sản xuất rìu toàn cầu; Việt Nam chủ yếu nhập khẩu hoặc sản xuất thủ công quy mô nhỏ. Rìu vẫn có chỗ đứng trong tương lai, đặc biệt cho cắm trại, văn hóa, và thoát hiểm.