Hệ thống điện năng lượng mặt trời mái nhà cho hộ gia đình thường gặp một số vấn đề phổ biến do thời tiết, bảo trì kém hoặc lắp đặt ban đầu. Dưới đây là top 7 vấn đề thường gặp nhất (tập trung vào hệ thống hòa lưới/hybrid phổ biến), kèm cách tự xử lý đơn giản.
Lưu ý: Các bước này dành cho người dùng cơ bản; nếu nghi ngờ hỏng hóc nghiêm trọng (như chập điện), hãy gọi kỹ thuật viên từ nhà cung cấp (như DAT Solar hoặc Vũ Phong) để tránh rủi ro an toàn. Bảo trì định kỳ 3-6 tháng/lần giúp giảm 80% sự cố.
| Vấn đề | Mô tả | Cách tự xử lý và khắc phục | Lưu ý |
|---|---|---|---|
| Tấm pin bị bẩn hoặc che khuất | Bụi bẩn, lá cây, chim ức làm giảm hiệu suất 10-30%; gây điểm nóng (hot spots) dẫn đến hỏng pin. | - Lau sạch tấm pin bằng nước sạch + xà phòng nhẹ (không dùng hóa chất mạnh), dùng bàn chải mềm hoặc gậy dài (làm vào sáng sớm/tối muộn để tránh trượt). - Cắt tỉa cây cối xung quanh, lắp lưới chắn chim. - Kiểm tra bằng cách đo điện áp pin (dùng đồng hồ vạn năng: >30V/tấm là bình thường). | Thực hiện 1-2 tháng/lần; nếu điểm nóng kéo dài, kiểm tra kết nối. |
| Inverter báo lỗi hoặc không hoạt động | Inverter (biến tần) ngừng chuyển DC sang AC do quá tải, lỗi phần mềm hoặc hỏng quạt làm mát, dẫn đến mất điện toàn hệ thống. | - Tắt/mở lại inverter (reset bằng nút nguồn, chờ 5 phút). - Kiểm tra đèn LED: nếu nhấp nháy lỗi (ví dụ E001: mất lưới), kiểm tra nguồn điện lưới. - Lau bụi quạt tản nhiệt bằng khí nén. - Cập nhật firmware qua app nhà sản xuất (Huawei/Sungrow). | Nếu lỗi mã cụ thể (như quá áp), ghi lại và gọi hỗ trợ; bảo hành thường 5-10 năm. |
| Lỗi điện áp lưới (quá cao/thấp hoặc mất lưới) | Điện lưới biến động (thường ở vùng nông thôn) gây inverter ngắt, hệ thống không hòa lưới được. | - Kiểm tra đồng hồ điện: nếu áp >260V hoặc <180V, dùng ổn áp cho inverter. - Với hybrid, chuyển sang chế độ back-up thủ công qua nút chuyển. - Kiểm tra dây nối từ inverter đến lưới (lỏng lẻo gây mất kết nối). | Theo dõi app giám sát (nếu có) để phát hiện sớm; Việt Nam quy định áp 220V ±10%. |
| Ăn mòn, nứt vỡ hoặc suy hao tấm pin | Do thời tiết (mưa axit, gió bão), tấm pin nứt nhỏ gây rò rỉ, hiệu suất giảm 0.5-1%/năm. | - Kiểm tra bề mặt: dùng đèn pin soi vết nứt, lau sạch và dán băng keo chuyên dụng (solar sealant) nếu nhỏ. - Siết chặt khung giá đỡ nếu lỏng (dùng cờ lê). - Theo dõi sản lượng qua app: nếu giảm >10% so với dự kiến, kiểm tra từng tấm. | Bảo hành sản lượng 25-30 năm; thay tấm nếu suy hao >20%. |
| Vấn đề dây điện và kết nối | Dây lỏng, đứt hoặc chuột cắn gây mất điện cục bộ, chập cháy. | - Kiểm tra visual: tìm dây lỏng, dùng kìm siết lại (tắt hệ thống trước). - Thay dây hỏng bằng loại chuyên dụng (4-6mm², chống UV). - Lắp hộp nối kín nước và kiểm tra chống sét hàng năm. | Luôn ngắt MCB trước khi chạm; nếu nghi chập, dùng đồng hồ đo điện trở. |
| Hiệu suất giảm do nhiệt độ hoặc hướng lắp | Nhiệt >45°C làm giảm 0.3-0.5%/°C; hướng không Nam gây mất 15-20% sản lượng. | - Lắp thêm khoảng cách thông gió dưới tấm pin (10-15cm). - Điều chỉnh góc nghiêng 10-15° nếu có thể (dùng dụng cụ đo). - Sử dụng tấm pin có hệ số nhiệt thấp (như TOPCon). | Kiểm tra định kỳ bằng phần mềm theo dõi; tối ưu ban đầu khi lắp. |
| Lỗi ắc quy lưu trữ (nếu hybrid) | Ắc quy lithium phồng, giảm dung lượng do sạc quá mức hoặc lỗi BMS. | - Kiểm tra đèn LED ắc quy: nếu đỏ, ngắt sạc và xả hết (dùng tải giả). - Lau sạch đầu nối, kiểm tra mức nước (nếu axit chì). - Reset BMS qua app hoặc nút reset. | Thay sau 5-10 năm; tránh sạc đầy 100% hàng ngày để kéo dài tuổi thọ. |
Lời Khuyên Chung
- Công cụ cần thiết: Đồng hồ vạn năng (multimeter, ~200k VND), app giám sát (SolarEdge/Huawei FusionSolar miễn phí).
- Phòng ngừa: Lắp hệ thống từ nhà uy tín, ký hợp đồng bảo trì hàng năm (~5-10% giá trị hệ thống). Ở Việt Nam, EVN hỗ trợ kiểm tra miễn phí khi hòa lưới.
- Nếu sự cố lớn (như cháy nổ hiếm gặp), liên hệ ngay 114 (cứu hỏa) và nhà cung cấp để bảo hành.